In
El Ouatia gooien we de watertank van de truck vol water voor Tosh, koffie,
afwas, tandenpoets, groente spoelen etc. Geen wc-water en 1 keer per week korte
douche en haren wassen, De dieseltanks 600 en 100 liter hebben we al flink
gevuld in Guelmim en vullen we nog verder bij in de buurt van Es Smara. 3 Kilo
kalkoen, 2 kilo vlees, 1 kilo gehakt en een pond vis. Voor ca. 14 dagen verse
groenten en broden(in de vriezer). Verder blikken, pannekoekenmix, broodmeel,
spaghetti
etc. Ca 72 liter drinkwater. Eventueel drinkwater uit de grote watertanks.
We
zullen eerst een piste van ca. 100 km. rijden in het Saguia El Hamra gebied
boven Es Smara, dan een oude piste van de rally Parijs Dakar van ca. 570 km. met
een aftakking naar het oosten richting Oum Dreyga van 40 km. Dan vanaf de weg
Aousserd/Dakhla nog stuk van een andere
oude rally Parijs Dakar piste van ca. 50 km.
Voor
de verandering dit keer een kort verslag van dagen op de pistes.
Dag
1.
Tussen
Abteh en Es Smara overnachten we in een zanderige rivierbedding met acacia’s en
groene struiken. Erg stil en rustig. 22 Graden/harde wind.
Dag
2.
Geen
diesel te krijgen bij de 5 benzinestations tussen Abteh en Es Smara. Gelukkig
in Es Smara wel. Gendarmerie zeer vriendelijk bij de controles onderweg. Hoeven
dit jaar niet eens een fiche. Nemen een piste naar Sidi Ahmed Laaroussi. Langs
de piste nederzettingen van nomadententen. Bij bijna elke nomadentent ligt een
waterzak op de grond en veel nomadenfamilies hebben een personenauto. Saguia El
Hamra is een zeer brede oued/rivier met een enorm breed stroomgebied. Er zijn
dit jaar veel dwarsgeulen ontstaan door de regen van de maanden september en
oktober. Het rijdt zeer onaangenaam over de dwarsgeulen. Als we een interessante overnachtingsplek
hebben gevonden in de buurt van graftombes en tumulussen, komen nomaden om een
sigaret vragen; andere nomaden hoeven alleen maar wat drinkwater en geven ons
gratis calcietgeode’s ( holle stenen met mooie kristallen erin). Ook hebben ze
een stuk meteoriet? en een versteende rugwervel van een dinosaurus? in de
aanbieding. Archeologisch een interessant gebied met artefacten uit
verschillende periodes. 24 Graden/weinig wind.
Dag
3.
We
zitten even vast in een zanderige rivierbedding en dus tijd om de banden af te
laten. De oued Saguia El Hamra verderop is net als de vorige keer toen we de
route met Marcel en Yvon reden, onbegaanbaar. Er is geen enkel pad te vinden in
de oued en er zijn alleen maar groene bosjes en harde zandbulten met bosjes
erboven op. We nemen dus weer een route zuidwaarts richting de weg Es
Smara/Laayoune. Vandaag geen mens of dier gezien. 26 Graden/weinig wind.
Dag
4.
De
route is moeilijk te vinden en blijkt door een lange rivierbedding met
poederzand te lopen. De banden moeten nog meer worden afgelaten. De piste gaat
om een groot gebied heen waar de gravers naar calcietgeode’s gaten in de grond
hebben gegraven. Het gebied is enorm uitgebreid vergeleken met de vorige keer
dat wij hier reden en er is nu een geschoven piste aangelegd vanaf het
graafgebied naar de asfaltweg Es Smara/Laayoune. Op onze overnachtingsplek
krijgen we grote calcietgeode’s en fossiele koralen van een bolletjesgraver. Hij
hoeft er niks voor te hebben. Later nodigt iemand ons uit in zijn khaima (tent)
voor de thee en een nomadenechtpaar biedt ons kamelenmelk te drinken aan. Het
gebeurt wel vaker dat nomaden even komen vragen of alles goed is en er geen
problemen zijn. Ze hoeven meestal helemaal niks te hebben van ons. 27
Graden/stevige wind.
Dag
5.
We
rijden naar de weg Es Smara/Laayoune en kopen bij een klein winkeltje nog wat
broden en flessen drinkwater. We nemen een piste naar het zuiden maar deze is
zo weinig bereden dat we maar weer omdraaien. Er is vast een reden dat de piste
niet meer bereden wordt. We nemen verderop een zogenaamde Spaanse weg en komen
dan op de oude rally Parijs Dakar piste. Er ligt een groene waas van
grassprietjes/plantjes over de woestijn. We overnachten op een mooie plek met
fossiele koralen.
Dag
6.
We
blijven een dagje staan op de koralenplek en maken wandelingen. Enkele
kilometers verderop zijn nomadententen en er loopt een grote kudde met
schapen/geiten rond. ’s Avonds zien we een onverklaarbaar licht dat zich
verplaatst in de lucht (UFO?). 26 Graden/weinig wind.
Dag
7.
’s
Ochtends komt een nomade langs die lucht in zijn autoband wil hebben. We rijden
naar Laghchiwat en zijn even bang dat de site met gravures is afgezet met een
hekwerk. Het hekwerk blijkt voor een toekomstig reservaat met gazelles te zijn.
De site van Laghchiwat wordt nu wel bewaakt door 2 bewakers en er is een
gebouwtje gekomen met een aantal kamers waar toeristen kunnen overnachten. De
gravures zijn alleen goed te fotograferen 2 uur na zonsopkomst en 2 uur voor
zonsondergang. In dit jaargetijde betekent dat dat het beste gefotografeerd kan
worden van kwart voor 5 tot kwart over 6 s’middags en van half 9 tot half 11 ’s
ochtends. De gravures zijn vaag en van eenvoudige kwaliteit. 28 graden/weinig
wind.
Dag
8.
’s
Ochtends fotograferen we weer wat gravures en drinken voor we weggaan thee bij
de bewakers van de site. We rijden over een nieuwe gravelroad naar de asfaltweg
Laayoune/Gueltat Zemmour. Steken de asfaltweg over en vervolgen de rally piste.
Mooie racevlaktes waar we zelfs op cruise control kunnen rijden. Nomade vraagt
of we thee komen drinken in zijn tent. Andere nomade vraagt of we diesel nodig
hebben. 28 Graden/matige wind.
Dag
9.
Banden
op 4,5 bar gezet. Eerst veel groene vlaktes met witte bloemen. Onderweg grote
schaapskudde. Veel vlinders. Daarna worden vlaktes minder groen en wordt de
route saaier met af en toe een acaciaboom. Later op de dag wordt de route
stenig. Veel kamelen.Nomade die zelfs een woordje Engels spreekt, vraagt of we
thee komen drinken in zijn tent. 25 Graden/veel
wind.
Dag
10.
We
nemen een militaire piste (herkenbaar aan geschoven zandbulten met een autoband
er boven op) naar het oosten richting Um Dreyga. Piste gaat van groene vlakte
over op stenig plateau. Zeer weinig bereden. Als we het plateau afrijden willen
we een Gandini piste rijden, maar deze blijkt dichtgegroeid met jonge
acaciabomen en grote graspollen. Weinig berijdbare sporen. Zitten op een spoor
dat doodloopt in een stenenvlakte en militairen komen vragen waar we vandaan
komen en wat we hier doen etc. We moeten hen volgen naar een 6 km. verderop
gelegen radiopost. Ze worden nogal boos op het moment dat ze het idee krijgen
dat ik met mijn ipad foto’s zit te maken van hun post. Vanaf de radiopost waar
wij helemaal worden nagetrokken, nemen we een brede erg kapotgereden militaire
piste naar het westen en daarna een afslag naar het zuiden en komen weer op de
rally Parijs Dakar piste. Onderweg zien we veel woestijnvaranen die snel hun
hol inrennen als wij eraan komen. We overnachten 20 km. boven Gour Lawaafi
bij een mooi bergje met bovenop
rotsblokken met gravures (o.a. Tifinagh). Helaas voor Tosh ligt er veel cramcram
(stekelplantjes) op de grond. 28 Graden/vrij harde wind.
Dag
11.
Blijven
een dagje staan bij de gravures. Veel neolithische gebruiksvoorwerpen. Militairen
denken dat we verdwaald zijn en op zoek naar asfalt. Ze waarschuwen ons op de
piste te blijven en niet zomaar het spoor te verlaten i.v.m. verdwaalde
landmijnen. Of het om antitankmijnen of personeelsmijnen gaat is niet te
zeggen. Als ze horen dat we onze tocht in Es Smara zijn begonnen, kijken ze
verbaasd, en vragen of we ook water of iets anders nodig hebben. Later op de
dag komen ze terug om onze gegevens te noteren. Ze vinden het geen probleem dat
we doorrijden naar Aousserd als we maar op de piste blijven. 30 Graden/harde
wind.
Dag
12.
Na
Gour Lawaafi wordt de piste niet veel beter. Smal, kapotgereden, met veel losse
stenen. Veel mulle zandstukken. Bijna de hele rally Parijs Dakar piste wordt
door militairen gebruikt en is dus kapotgereden. Jammer. Rijden langs militaire
basis van Gleibat El Foula/Gart El Baggari. Telefoonontvangst Maroc Telecom
werkt goed vanaf de lijn Bir Anzarane/Um Dreyga. 31 Graden/stevig wind uit NO.
Dag
13.
Beter
stuk piste. Veel heuvels en oueds. Savanne achtig landschap. In het
stroomgebied van oued Ermima zien we een pre-islamitische necropool met
misschien wel 100 grafmonumenten. Rechtopstaande lange steenplaten en
grafbulten met veel losse stenen erop. Ook tumulussen. Sommige lange
steenplaten zijn omvergeworpen. Aan de kamelensporen er vlakbij te zien,
schurken die zich lekker aan de stenen waardoor ze na verloop van tijd
omvallen. 28 Graden/harde wind.
Dag
14.
Grote
goed rijdbare vlakte van ca. 10 km. Op 35 km. afstand van het asfalt beginnen
we weer nomadententen te zien. Laatste stuk piste is wasbord en veel mulle
zandstukken. Er zullen in deze omgeving wel mijnen liggen want er wordt maar
van 1 pad gebruik gemaakt. Bij de weg Aousserd/Dakhla pompen we de banden weer
op en rijden 1 uur lang 80 km. om het pm katfilter van de truck (noodgedwongen)
schoon te branden. Overnachten op archeologisch interessante plek. 29
Graden/stevige wind.
Dag
15. Rustdag. Broodbakmachine heeft het begeven en Webasto waterstation heeft
moeite om het boilerwater te verwarmen. Na 3 uur branden is het water om te
douchen nog niet op temperatuur. Kamelenkudde in de buurt. 27 Graden/weinig
wind.
Dag
16.
Nemen
piste naar het zuiden die doodloopt bij citerne (betonnen waterreservoir) en
veel neolitische graven. Rijden stukje asfalt en nemen weer een oude rally
Parijs Dakar piste. Aangenaam rijden over vlaktes. Archeologisch interessant
gebied met mooie rode jaspis vuursteen. 26 Graden/harde wind.
Dag
17.
Rustdag.
Maken wandelingen. Nomade die kriskras door het terrein rijdt in zijn 4x4 komt
vragen of alles oke is. Zal hier dus wel meevallen met landmijnen.
Dag
18.
Rijden
naar Dakhla. Ook het schiereiland van Dakhla hebben we nog nooit zo groen
gezien. Kijken bij overwinteraarskamp Trouk, waar we heel snel weer wegrijden.
Camping Moussafir in Dakhla lijkt niet meer te bestaan, hetgeen betekent dat we
hier niet de was etc. kunnen doen. We doen inkopen op de soukh in Dakhla en
rijden na water te hebben getankt bij een waterput bij het dorp El Argoub, naar
het westelijk gelegen strand.
Dag
19.
Dagje
El Argoub. Onderhoudsdag truck. Helpen nog wat Italianen die vast komen te
zitten in het zand met hun huurauto. 23 Graden/harde wind.
De
volgende dagen rijden we verder zuidwaarts en passeren de kreeftskeerkring.
Zeer weinig verkeer onder Dakhla. Ook hier is de woestijn ongekend groen. We
kijken bij Ain Bida, een baai vlakbij sebkha Maharyat en de baai van Portorico.
Overal weinig toeristen.
Hierna
rijden we weer noordwaarts en overnachten bij oued Lakraa. De weg van Dakhla
naar oued Lakraa is verbreed en opnieuw geasfalteerd. Na oued Lakraa tot 100
km. onder Boujdour wordt nog gewerkt aan de weg. Veel omleidingen en langzaam
rijden. Op camping Sahara Line in Boujdour kunnen we de was van bijna 4 weken
doen. Drinkwater is aanwezig aan de noordkant van het sanitairgebouw. In
Boujdour zijn (volgens ons) de beste stokbroden van Marokko te krijgen; en dat
voor 1 dirham (nog geen 10 cent). In het nieuwe jaar rijden we weer richting Es
Smara en zullen proberen zoveel mogelijk oostelijk te komen bij Haouza, Jdriya en liefst nog verder.